Gmina Tomice

Gmina Tomice położona jest w dorzeczu Skawy na pograniczu Pogórza Wielickiego i Śląskiego, na wysokości od 240 do 411 m n.p.m., przy ważnych szlakach komunikacyjnych z Wadowic do Krakowa przez Skawinę i do Oświęcimia przez Zator. Graniczy z Wadowicami i gminami: Brzeźnica, Spytkowice, Wieprz, Zator. W skład gminy wchodzi 6 sołectw (Lgota, Radocza, Tomice, Witanowice, Woźniki i Zygodowice). Obejmuje obszar ok. 41,7 km2. Gmina posiada dobrze rozwiniętą infrastrukturę techniczną z pełną siecią wodociągową, gazową, telefoniczną  i drogową.

Jest gminą o charakterze rolniczym. Hodowla trzody chlewnej, uprawy rolne, łąki, stawy rybne i plantacje wikliny są charakterystyczne dla tego rejonu. Tradycje rolnicze rozwija  podlegający samorządowi powiatowemu Zespół Szkół Centrum Kształcenia Ustawicznego w Radoczy. Dzieci i młodzież zdobywają wiedzę także szkołach gminnych. Są to: Zespół Szkolno-Przedszkolny w Tomicach, Szkoła Podstawowa im. Żwirki i Wigury w Radoczy, Zespół Szkolno-Przedszkolny w Witanowicach, Szkoła Podstawowa w Woźnikach (źródło: https://tomice.pl/dla-mieszkanca/edukacja/)

Wielu mieszkańców znajduje zatrudnienie poza granicami gminy lub zajmuje się pozarolniczą działalnością gospodarczą, głównie w sferze usług, handlu i rzemiosła (stolarstwo, szewstwo, wikliniarstwo). Niewielkie oddalenie od Krakowa i Śląska sprawia, że teren gminy jest miejscem sobotnio-niedzielnego wypoczynku, sprzyja turystyce pieszej i rowerowej.

Przez gminę przebiegają dwa odcinki znakowanych szlaków: 'żółtego' (Wadowice - Kalwaria Zebrzydowska przez Pogórze Wielickie) i 'zielonego' (dolina Skawy). Skawa jest tradycyjnym miejscem kąpieli i wędkowania. Doskonałe punkty widokowe pozwalają na oglądanie szerokiej panoramy Beskidów wraz z Babią Górą, Wadowic, doliny Skawy i połaci stawów hodowlanych (ok. 100 ha). Leśne łęgi, grądy oraz bory kryją w swym wnętrzu wspaniałe okazy dębów, grabów i buczyny karpackiej oraz szereg chronionych roślin. Skawa i stawy są siedliskami wielu gatunków ryb i ptactwa wodnego.

Turystycznymi atrakcjami gminy są również zabytki architektoniczne, w tym świątynie i kapliczki przydrożne oraz miejsca pamięci narodowej. W Woźnikach, na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Małopolskiego, znajduje się drewniany kościół z połowy XVI wieku z ciekawą wewnętrzną polichromią, fragmentem wystroju wykonanego z wikliny i krzyżem z wizerunkiem Chrystusa z 1380 r. W Radoczy turyści mogą obejrzeć drewniany kościół z 1535 r. z wizerunkiem Matki Boskiej Radockiej, w Tomicach - murowaną kaplicę z lat 1877-1880, w Zygodowicach - obelisk lotników amerykańskich upamiętniający śmierć 6 członków załogi bombowca sił powietrznych USA, zestrzelony 13 września 1944 r. , zaś w Lgocie - obelisk poświęcony pamięci 8 ofiar pacyfikacji przysiółka Podlas przez hitlerowców 29 października 1944 r.

Teren dzisiejszej gminy Tomice do 1179 r. był w całości częścią Ziemi Krakowskiej. Później zachodnia jej część znalazła się we władaniu opolskich Piastowiczów, a od 1274 r. w posiadaniu książąt śląskich z Cieszyna, Oświęcimia i Zatora. W XIV stuleciu obszar ten pozostawał w lennej zależności od monarchów czeskich. Pogranicze Śląska i Małopolski było miejscem wzmożonej akcji osadniczej na przełomie XIII i XIV wieku. Wówczas to pojawiły się wszystkie miejscowości objęte teraz granicami gminy Tomice.

Potwierdzenie swego bytu znajdują w następujących latach: Lgota - w 1380 r., Radocza - w 1326 r., Tomice - w 1389 r., Witanowice - w 1317 r., Woźniki - w 1239 r., Zygodowice - w 1313 r. W okresie od 1445 r. do 1564 r. wchodziły w skład księstwa zatorskiego, następnie (do 1772 r.) należały do powiatu śląskiego z siedzibą władz w Oświęcimiu. Dalsze lata przynoszą przynależność do powiatów w Zatorze i w Kętach oraz cyrkułu w Myślenicach. Zaborca austriacki włączył je również do diecezji rzymsko-katolickiej w Tarnowie. Od 1819 r. tereny obecnej gminy Tomice pozostają w granicach cyrkułu wadowickiego, a od 1867 r. do chwili obecnej w obrębie powiatu wadowickiego (z przerwami w latach 1939-45 i 1975-1999). Okres hitlerowskiej okupacji przyniósł podział tego terenu na linii rzeki Skawy na obszary włączone do Rzeszy Niemieckiej i Generalnego Gubernatorstwa.  W 1973 r. w miejsce gromad: Radocza, Witanowice i Woźniki utworzono Gminę Tomice.