Domena strategiczna - Mała i średnia przedsiębiorczość

Uzasadnienie wyboru domeny

Powiat wadowicki charakteryzuje się stosunkowo dobrze rozwiniętą przedsiębiorczością. Jednym z wyznaczników aktywności gospodarczej powiatu jest przyrost liczby jednostek rejestrowanych w systemie REGON. W 2001 r. w rejestrze powiatu wadowickiego było o 47% więcej podmiotów niż w 1997 r. Jest to drugi pod względem wielkości wynik w Małopolsce. Kolejnym wskaźnikiem odzwierciedlającym stan przedsiębiorczości w powiecie jest ilość podmiotów gospodarczych przypadających na 1000 mieszkańców. W powiecie wadowickim wskaźnik ten wynosi 88/1000, co daje mu wiodące miejsce w województwie.

Na terenie powiatu wadowickiego funkcjonują liczne małe przedsiębiorstwa produkcyjne, często mające wieloletnie tradycje w sferze małej przedsiębiorczości. Dotyczy to w szczególności firm stolarskich (przemysł meblowy) oraz obuwniczych działających na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska, a także Wadowic - z szeroką rzeszą rzemieślników różnych branż i małych firm budowlanych. Odmienną specyfikę posiada gmina Andrychów, na terenie której funkcjonują zakłady przemysłowe, m.in. Andrychowskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego "Andropol" S.A. - produkujące płótno, z którego szyje się bieliznę pościelową i koszule męskie, Wytwórnia Silników Wysokoprężnych “Andoria" S.A., produkująca silniki wysokoprężne do ciężkich pojazdów, jak również zespoły prądotwórcze oraz Andrychowska Fabryka Maszyn AFM S.A., wytwarzająca tokarki i wyspecjalizowane obrabiarki, współpracująca z koncernem Siemens. Aktywność gospodarcza pozostałych gmin tworzących powiat wadowicki jest znacznie mniejsza.

Wśród podmiotów gospodarczych działających na terenie powiatu najwięcej jest firm małych. Małe, nierzadko jednoosobowe podmioty gospodarcze, z trudem utrzymują się na konkurencyjnym rynku i nie planują większych inwestycji, z którymi związane jest podjęcie drogich, często nieosiągalnych, kredytów bankowych. Brak dostępu do źródeł finansowania blokuje rozwój firm i ogranicza możliwości tworzenia nowych miejsc pracy.

Problemy finansowe dotykają również firmy większe. Zatrudniające do tej pory największą liczbę pracujących duże firmy, ze względów ekonomicznych (brak płynności finansowej), technicznych (przestarzały park maszyn) oraz brak rynku zbytu na produkty znajdują się w trudnej sytuacji, co skutkuje ograniczaniem przez nie zatrudnienia.

Oprócz dostępności do finansowania zewnętrznego, duże znaczenie przypisuje się lokalnemu klimatowi dla rozwoju przedsiębiorczości, na który składa się szereg tzw. miękkich instrumentów. Pośród nich warto wymienić ulgi inwestycyjne, dobre kontakty władz samorządowych z przedsiębiorcami (regularne spotkania, wspólna promocja, dwukierunkowy system przepływu informacji), pomoc administracyjno-prawną dla nowo powstających lub poszerzających działalność firm (ograniczenie do minimum i przyspieszenie wydawania decyzji, zezwoleń etc.), wsparcie w procesie pozyskiwania przez pracodawców funduszy zewnętrznych (krajowych i europejskich), a także funkcjonowanie instytucji otoczenia biznesu w powiecie - np. organizacje doradczo-szkoleniowe, banki, fundusze pożyczkowe, fundusze poręczeń kredytowych.

Założenia te są zbieżne z wynikami badań ankietowych na temat klimatu dla rozwoju przedsiębiorczości, przeprowadzonych przez Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji - w czerwcu i lipcu 2003 roku - wśród lokalnych przedsiębiorców. Za czynniki negatywnie wpływające na rozwój działalności gospodarczej uznali oni uwarunkowania związane z kształtem funkcjonującego w Polsce prawodawstwa (podatki i świadczenia socjalne) oraz nienajlepszym stanem rynku i gospodarki. Równocześnie, jako barierę rozwoju wskazano brak dostępu do źródeł finansowania rozwoju firmy (m.in. wysokie stopy procentowe kredytów dla firm) oraz konkurencję zagraniczną i krajową. Z drugiej strony - zdaniem badanych przedsiębiorstw - poprawa warunków, w których działają wadowickie firmy wymaga przedsięwzięcia pewnych działań na szczeblu lokalnym. Za kluczowe kierunki działań wspierających lokalną przedsiębiorczość uznano budowę efektywnego wsparcia organizacyjnego i finansowego dla małych i średnich firm, w tym m.in. ulg w podatkach lokalnych, organizację szkoleń i spotkań dla przedsiębiorców, udostępnienia informacji o środkach finansowych Unii Europejskiej skierowanych do małych i średnich firm, współpracę władz samorządowych, usprawnienie komunikacji wewnątrz powiatu oraz promocję gospodarczą powiatu.

Powiązanie domeny strategicznej z dokumentami wyższego szczebla

Wszelkie działania zawarte w domenie strategicznej "Mała i średnia przedsiębiorczość" znajdują swoje uzasadnienie w dokumentach operacyjnych wyższego rzędu, takich jak Sektorowy Program Operacyjny - Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw na lata 2004-2006 i Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego na lata 2004-2006. Na podstawie (między innymi) tych dokumentów operacyjnych będą dysponowane środki strukturalne z Europejskiego Funduszu Rozwoju regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego. Cele i zadania tworzące domenę strategiczną "Mała i średnia przedsiębiorczość" wpisują się w następujące Priorytety oraz Działania Sektorowego Programu Operacyjnego - Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw na lata 2004-2006:

Sektorowy Program Operacyjny - Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw na lata 2004-2006 (zgodnie z "Uzupełnieniem Programu" wersja 6, październik 2003, MGPiPS) :

* Priorytet 1. Rozwój przedsiębiorczości i wzrost innowacyjności poprzez wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu.

• Działanie 1.1. Wzmocnienie instytucji wspierających działalność przedsiębiorstw.
• Działanie 1.2. Poprawa dostępności do zewnętrznego finansowania inwestycji przedsiębiorstw.
  

* Priorytet 2. Bezpośrednie wsparcie przedsiębiorstw.

• Działanie 2.1. Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez doradztwo.
• Działanie 2.2. Wsparcie konkurencyjności produktowej i technologicznej przedsiębiorstw.
• Działanie 2.3. Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje.
• Działanie 2.4. Wsparcie dla inwestycji w zakresie dostosowywania przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska.
  

Cele i zadania tworzące domenę strategiczną "Mała i średnia przedsiębiorczość" wpisują się w następujące Priorytety oraz Działania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego na lata 2004-2006 :

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego na lata 2004-2006 (zgodnie z "Uzupełnieniem Programu" wersja 2, maj 2003, MGPiPS) :

• Priorytet 1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów.
• Działanie 1.1. Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego.
• Działanie 1.2. Infrastruktura ochrony środowiska.
• Działanie 1.3. Regionalna infrastruktura badawczo-edukacyjna.
• Działanie 1.5. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego.
• Priorytet 2. Wzmocnienie regionalnej bazy ekonomicznej i zasobów ludzkich.
• Działanie 2.1. Rozwój zawodowy dostosowujący zasoby ludzkie do potrzeb regionalnego rynku pracy.
• Działanie 2.5. Mikroprzedsiębiorstwa.
  

Cele i zadania tworzące domenę strategiczną "Mała i średnia przedsiębiorczość" wpisują się także w następujące Cele nadrzędne oraz Cele strategiczne Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego:

Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego :

Cel nadrzędny A. Lepiej wykształceni, aktywni i przedsiębiorczy mieszkańcy.
Cel strategiczny A.2. Środowisko promujące przedsiębiorczość i aktywność obywateli.

Cel nadrzędny B. Wysoka jakość środowiska przyrodniczego i kulturowego.
Cel strategiczny B.1. Zlikwidowanie zaniedbań w ochronie środowiska.
Cel strategiczny B.2. Racjonalne gospodarowanie środowiskiem.

Cel nadrzędny C. Trwały rozwój gospodarczy.
Cel strategiczny C.1. Restrukturyzacja i podniesienie konkurencyjności tradycyjnych działów przemysłu.
Cel strategiczny C.5. Rozwinięte otoczenie biznesu.
Cel strategiczny C.6. Wysoki poziom inwestycji.

Cel nadrzędny D. Trwały rozwój gospodarczy.
Cel strategiczny D.2. Sprawny system transportu wewnętrznego.
Cel strategiczny D.3. Infrastruktura konieczna dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego.


Domena "Mała i średnia przedsiębiorczość" oparta jest na jednym celu strategicznym :

I. CEL STRATEGICZNY : TWORZENIE WARUNKÓW SPRZYJAJĄCYCH ROZWOJOWI MAŁYCH I ŚREDNICH FIRM

Uzasadnienie

Zmieniająca się rzeczywistość gospodarcza wymaga od firm nieustannego poszukiwania informacji o zagrożeniach i szansach, jakie ze sobą niesie. Dostęp do tych informacji jest szczególnie istotny z punktu widzenia zbliżającej się akcesji Polski do Unii Europejskiej.

Ponad połowa firm z powiatu wadowickiego, badanych podczas diagnozowania lokalnego klimatu dla rozwoju przedsiębiorczości, pozytywnie oceniła proces integracji Polski z Unią Europejską. Wśród pozytywnych aspektów przystąpienia Polski do UE przedsiębiorcy wymienili: większy rynek zbytu, szybszy rozwój gospodarczy, łatwiejszy dostęp do funduszy pomocowych, napływ inwestorów. Niepokój natomiast wzbudza zaostrzenie przepisów dostosowawczych i produkcyjnych oraz wzrost konkurencji ze strony zasobniejszych finansowo i posiadających większe doświadczenie zachodnich firm. Dla zniwelowania tych różnic niezbędne jest stworzenie efektywnego systemu wsparcia dla lokalnych firm, zbudowanego pod kątem rozwiązywania problemów, z którymi się borykają.

Podstawowym problemem polskich firm są finanse. Pochodną tej sytuacji jest niska konkurencyjność firm pod względem technologicznym oraz pod względem kwalifikacji kadry. Ułatwienie dostępu do źródeł finansowania zewnętrznego wspomaga rozwój firm umożliwiając im zakup nowych maszyn, zastosowanie nowych technologii, rozbudowę zakładów produkcyjnych oraz tworzenie nowych miejsc pracy. Niezmiernie istotne jest również wsparcie merytoryczne - ułatwienie dostępu do informacji na temat ciążących na przedsiębiorcach obowiązków uwarunkowanych funkcjonowaniem firm na jednolitym rynku Unii Europejskiej, możliwości związanych z wykorzystaniem funduszy przedakcesyjnych
i strukturalnych dla małych i średnich przedsiębiorstw, zasad aplikowania po te środki oraz pozyskiwania nowych rynków zbytu. Kolejna bariera w rozwoju lokalnej gospodarki to niewystarczająca promocja lokalnych firm, ich wyrobów i usług. Zaangażowanie przedstawicieli władz samorządowych we wspólne przedsięwzięcia promujące powiat wadowicki, lokalnych przedsiębiorców oraz ich wyroby pozwoli wzmocnić efekt pozostałych działań podejmowanych na rzecz rozwoju przedsiębiorczości.

W ramach powyższego celu strategicznego wyznaczone zostały następujące cele operacyjne :

• I.1. Stworzenie kompleksowego systemu wsparcia organizacyjnego i merytorycznego dla małych i średnich przedsiębiorstw
• I.2. Stworzenie kompleksowego systemu wsparcia finansowego dla małych i średnich przedsiębiorstw
• I.3. Promocja gospodarcza powiatu wadowickiego
  

I.1. Cel operacyjny : Stworzenie kompleksowego systemu wsparcia organizacyjnego i merytorycznego dla małych i średnich przedsiębiorstw

Uzasadnienie

Trudna sytuacja gospodarcza w kraju oraz konieczność podporządkowania się przepisom i wymogom Jednolitego Rynku Europejskiego, które stanowią istotną barierę w rozwoju lokalnych małych i średnich firm sprawiają, że firmy te wymagają zwiększonej pomocy merytorycznej. Instytucjonalne otoczenie biznesu w powiecie wadowickim nie w pełni odpowiada tym potrzebom. Istniejące podmioty, takie jak Cech Rzemiosł Różnych w Andrychowie, Stowarzyszenie Przedsiębiorców Małopolski, czy powstała niedawno inicjatywa - Grupa Partnerska są w stanie tylko częściowo merytorycznie i organizacyjnie wesprzeć przedstawicieli lokalnego sektora MSP. Dlatego celem nadrzędnym z punktu widzenia rozwoju przedsiębiorczości w powiecie wadowickim jest powstanie ośrodka doradczo-szkoleniowego, który powinien zapewniać lokalnym przedsiębiorcom fachową pomoc w zakresie doradztwa prawno-ekonomicznego, dostępnych środków finansowych, nowych rynków zbytu oraz uwarunkowań prowadzenia działalności gospodarczej w ramach Jednolitego Rynku Europejskiego. Pomoc ta powinna być oferowana na preferencyjnych warunkach, a ośrodek powinien w przyszłości stać się partnerem lokalnego samorządu w opracowywaniu inicjatyw wspierających przedsiębiorczość oraz pozyskiwaniu funduszy na ich realizację.

Istotną rolą w procesie kreowania sprzyjających warunków dla rozwoju lokalnej przedsiębiorczości odgrywa również utrzymywanie kontaktów pomiędzy sektorem samorządowym i pozarządowym a lokalnymi przedsiębiorcami oraz skuteczny przepływ informacji pomiędzy tymi sektorami. Aby zwiększyć efektywność zadań realizowanych na rzecz rozwoju przedsiębiorczości w powiecie wadowickim, przedstawiciele władz samorządowych powiatu będą konsultować działania planowane w tym kierunku z lokalnymi przedsiębiorcami, zrzeszonymi w ramach utworzonego Lokalnego Konwentu Biznesu.

Powyższy cel operacyjny będzie realizowany poprzez następujące zadania :

• I.1.1.Utworzenie ośrodka doradczo-szkoleniowego dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz osób planujących założenie własnej firmy
• I.1.2.Wydanie poradnika dla przedsiębiorców rozpoczynających działalność gospodarczą dotyczącego zasad prowadzenia firmy
• I.1.3.Stworzenie systemu wymiany informacji dotyczących warunków prowadzenia działalności gospodarczej w poszczególnych gminach - "Portal dla MSP"
• I.1.4.Utworzenie Lokalnego Konwentu Biznesu, stanowiącego reprezentację przedsiębiorców z powiatu wadowickiego
• I.1.5.Rozwój działalności Inkubatora Przedsiębiorczości w Andrychowie
  

ZADANIA :

I.2. Cel operacyjny : Stworzenie kompleksowego systemu wsparcia finansowego dla małych i średnich przedsiębiorstw

Uzasadnienie

Istotnym czynnikiem rozwoju gospodarczego jest ułatwienie przedsiębiorcom dostępu do źródeł finansowania. W ramach niniejszego planu operacyjnego zaprojektowane zostały dwa zadania mające na celu zbudowanie systemu pomocy finansowej dla lokalnych firm. Pierwsze z nich to utworzenie Lokalnego Funduszu Pożyczkowego dla osób, które dopiero rozpoczynają działalność gospodarczą i na starcie poszukują kapitału umożliwiającego jej uruchomienie. Drugi instrument to Lokalny Fundusz Poręczeń Kredytowych, którego działalność ma wspierać rozwój firm stabilnie działających na rynku, które poszukują kapitału na rozwój i inwestycje, a nie posiadają jednak odpowiedniego zabezpieczenia dla wnioskowanych kredytów. Zaplanowanie powstania Funduszu Pożyczkowego oraz Funduszu Poręczeń Kredytowych ma znaczenie strategiczne, ponieważ począwszy od 2005 roku, lokalne fundusze tego typu, spełniające kryteria opisane szczegółowo w dokumencie Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej "Kapitał dla przedsiębiorczych", będą mogły liczyć na dofinansowanie w wysokości nawet 100% kapitału zakładowego.

Powyższy cel operacyjny będzie realizowany poprzez następujące zadania :

• I.2.1. Utworzenie Lokalnego Funduszu Pożyczkowego dla małych i średnich przedsiębiorstw
• I.2.2. Utworzenie Lokalnego Funduszu Poręczeń Kredytowych dla małych i średnich przedsiębiorstw
  

ZADANIA :

I.3. Cel operacyjny : Promocja gospodarcza powiatu wadowickiego

Uzasadnienie

Większość produkcji firm wadowickich sprzedawana jest na lokalnych i regionalnych rynkach zbytu. Spowodowane jest po części dużą ilością małych i średnich podmiotów gospodarczych w powiecie, które nie posiadają jeszcze odpowiedniego potencjału, aby skutecznie konkurować na ogólnopolskich czy zagranicznych rynkach. Lokalny rynek nie posiada jednak wystarczającej siły nabywczej, aby w dłuższym czasie zapewniać dochody miejscowym przedsiębiorcom. Aby ulatwić firmom rozszerzanie rynków zbytu władze lokalne mogą - we współpracy z przedsiębiorcami oraz instytucjami okołobiznesowymi - organizować różnego rodzaju działania promujące gospodarczo powiat. Bardzo dobrą i sprawdzoną formą promocji w tym zakresie jest organizacja regionalnych, cyklicznych imprez gospodarczych, na których możliwość zaprezentowania się mają lokalne podmioty gospodarcze, jednostki samorządu terytorialnego i społeczności mieszkańców. Takie wydarzenie gospodarcze stopniowo zyskują znaczenie ponadregionalne, w czym znacznie mogą pomóc tzw. imprezy towarzyszące o charakterze kulturalnym, turystycznym i innym.

Powyższy cel operacyjny będzie realizowany poprzez następujące zadania:

• I.3.1. Utworzenie forum ds. promocji gospodarczej powiatu, składającego się z przedstawicieli gmin i przedsiębiorców
• I.3.2. Promocja regionu, marki regionu oraz marek produktów w kraju i za granicą
• I.3.3. Wsparcie władz samorządowych w procesie nawiązywania kontaktów gospodarczych przez lokalne podmioty gospodarcze
  

ZADANIA: